System kaucyjny

Czym jest system kaucyjny?

System kaucyjny to mechanizm promujący recykling i ponowne wykorzystanie opakowań. W Polsce działa od października 2025 roku. Od 1 października w sklepach zaczną pojawiać się napoje w opakowaniach objętych systemem, a więc takie, na których znajduje się wyraźny znak kaucji z jej kwotą.

W niektórych krajach szklana butelka wielokrotnego użytku wraca na rynek kilkanaście razy. To korzyść dla nas i środowiska.

Z systemów kaucyjnych korzysta już 180 mln Europejczyków. To stanowi ponad jedną czwartą populacji naszego kontynentu.

Najważniejsze informacje

Dlaczego wprowadzony został system kaucyjny?

Oszczędność surowców - zużyjemy mniej plastiku, aluminium i szkła do produkcji nowych opakowań.

Czystsze środowisko - mniej butelek i puszek porzuconych w parkach, lasach czy nad wodą.

Świadome podejście - opakowanie to nie odpad, lecz wartościowy materiał, który warto wprowadzić z powrotem do obiegu.

Dzięki systemowi kaucyjnemu osiągniemy konkretne cele:

Wysoki poziom selektywnej zbiórki opakowań - co najmniej 77% już od 2025 r. i aż 90% od 2029 r.

Więcej materiałów z recyklingu w jednorazowych butelkach z plastiku (razem z zakrętkami i wieczkami) - zawartość tworzyw sztucznych z recyklingu wyniesie co najmniej 25% od 2025 r. i 30% od 2030 r.

Wzorujemy się na innych

Systemy kaucyjne obowiązują z powodzeniem w wielu krajach Europy. Korzysta z nich 180 mln Europejek i Europejczyków.

Sukces tego rozwiązania pokazują liczby, a dokładniej poziomy zbiórki jakie osiągane są dzięki systemom kaucyjnym. W Niemczech przy zbieraniu opakowań w systemie kaucyjnym uzyskuje się poziom 97% zbiórki, a w Norwegii 95% dla butelek PET. Dobrym przykładem jest też Litwa, która wprowadziła system kaucyjny w 2016 roku i w ciągu 2 lat osiągnęła poziom zwrotu opakowań wynoszący 90%. A to oznacza, że zdecydowana większość opakowań, wraca do tych, którzy wprowadzili je na rynek.

Wideo

Poznaj zasady systemu kaucyjnego w Polsce

Od 1 października 2025 roku obowiązuje w Polsce system kaucyjny. Wprowadzone nowelizacją ustawy kaucyjnej zmiany mają na celu doprecyzowanie przepisów dotyczących wydawania, cofania i zmieniania zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego. Nowelizacja uwzględnia również postulaty branży dotyczące m.in. podążania kaucji za opakowaniem w całym łańcuchu sprzedaży, wyłączenie opakowań po produktach mlecznych czy wprowadzenia zharmonizowanego systemu oznakowania.

Wideo

Zasady działania systemu

1. Przy zakupie napoju w opakowaniu z logotypem od klienta pobierana będzie kaucja.
   WAŻNE: kaucja zostanie doliczona do ceny napojów dopiero przy kasie,
2. Wszystkie jednostki handlowe, niezależnie od ich powierzchni, jeżeli oferują napoje w opakowaniach objętych systemem, pobierają kaucję.
   WAŻNE: nie ma tu znaczenia profil działalności danego sklepu tylko oferowane produkty,
3. Opakowania objęte systemem są odpowiednio oznakowane, logotypem systemu kaucyjnego.
   WAŻNE: nie ma możliwości odebrania kaucji za opakowania bez logotypu,
4. Kaucję można odebrać przy zwrocie opakowania.
   WAŻNE: przy zwrocie opakowań, w celu odzyskania kaucji, nie jest wymagane okazanie paragonu,
5. Opakowanie można zwracać w dowolnym punkcie zbiórki - Obowiązek zbierania opakowań objętych systemem nałożony jest na sklepy powyżej 200 m2, a małe sklepy poniżej 200 m2 mogą dobrowolnie przystępować do systemu.
   WAŻNE: opakowań nie należy zgniatać przed oddaniem do punktu zbiórki,
6. Wprowadzono wymóg utworzenia co najmniej jednego stacjonarnego punktu odbierania opakowań i odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym w każdej gminie.
   WAŻNE: możliwe jest tworzenie punktów zbierania pustych opakowań poza jednostkami handlowymi.

Jakie korzyści da system kaucyjny?

• zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska przez odpady opakowaniowe,
• zwiększenie poziomu selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych,
• zwiększenie poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych,
• stworzenie pozytywnych nawyków dot. segregowania odpadów.

Umocowanie w dyrektywie SUP

Podstawą do wprowadzenia w Polsce systemu kaucyjnego była dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. dyrektywa SUP).

Nałożyła ona na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia selektywnej zbiórki do celów recyklingu. Przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu napoje w opakowaniach będą obowiązani osiągnąć określone poziomy selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych w ramach systemu (77% od 2025 r. i 90% od 2029 r.).

Dodatkowo, dla butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych będą obowiązani do zapewnienia, aby opakowania te, włącznie z ich zakrętkami i wieczkami, zawierały udział wagowy wynoszący co najmniej: od 2025 r. – 25% tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu i  od 2030 r. – 30% tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu.

Zgodnie z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta, wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą finansowali system kaucyjny. Wprowadzający, będą ponosili koszty związane m.in. ze zbiórką, odbieraniem i transportem opakowań i odpadów czy prowadzeniem ewidencji i rozliczaniem kaucji. System będzie dodatkowo finansowany z niezwróconej kaucji oraz ze sprzedaży materiałów pochodzących z recyklingu. Ustawa dopuszcza funkcjonowanie na rynku kilku operatorów systemu kaucyjnego.

Podstawy prawne

• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej 2019/904 w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. dyrektywa SUP)
• Tekst jednolity ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi
• Ustawa z dnia 13 lipca 2023 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw
• Ustawa z dnia 21 listopada 2024 r. o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw
• Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 9 grudnia 2023 r. w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań
• Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 24 grudnia 2024 zmieniające rozporządzenie w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań
• Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z dnia 8 lipca 2024 r. w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym

Materiały do pobrania

Pobierz i korzystaj

Strona zawiera materiały do pobrania i nieodpłatnego wykorzystania na publicznych kanałach mediów społecznościowych oraz innych nośnikach, w tym w formie drukowanej.

Korzystających prosimy:

• o niemodyfikowanie przekazów zawartych w materiałach, by nie prowadzić do niejasności czy nawet błędów w komunikacji o systemie kaucyjnym,
• o tworzenie treści postów i opisów do materiałów na podstawie zawartości strony systemkaucyjny.gov.pl oraz komunikatów Ministerstwa Klimatu i Środowiska,
• w miarę możliwości, o kierowanie odbiorców na stronę systemkaucyjny.gov.pl.

Opis plików do pobrania

Podręcznik systemu kaucyjnego dla przedsiębiorstw
Broszura informacyjna o systemie kaucyjnym dla osób prowadzących jednostki handlowe.

Mały Podręcznik Systemu Kaucyjnego
Ulotka w formacie A4 do druku (bez kolorów), zawierająca podstawowe informacje o systemie kaucyjnym, opisane w przystępnej formie, na 6 stronach.

ZESTAW 1 -  Plakaty w rozmiarze A4
Grafiki w formacie PNG o zasadach systemu oraz zwrocie kaucji. Łącznie to 4 gotowe pliki.

ZESTAW 2 – Plakaty w rozmiarze A2
Grafiki w formacie PNG o zasadach systemu oraz zwrocie kaucji. Łącznie to 6 gotowych plików.

Materiały

• Podręcznik Systemu Kaucyjnego dla przedsiębiorstw
• Mały podręcznik Systemu Kaucyjnego
• Zestaw 1 Plakaty w rozmiarze A4
• Zestaw 2 Plakaty w rozmiarze A2